NEDOSTATAK GVOŽĐA KOD DECE I INTELEKTUALNE SPOSOBNOSTI
Deficit gvožđa se smatra najčešćim nutitivnim deficitom danas i najčešći je uzrok anemije koju nazivamo sideropenijskom anemijom.U novorođenačkom i dojenačkom uzrastu, zbog brzog rasta i razvoja, potrebe za gvožđem su deset puta veće nego kod odraslih.
U studiji koja je ispitivala učestalost sideropenijske anemije kod odojčadi uzrasta 6 meseci, zabeležena je:
- najniža učestalost anemija od oko 1% kod odojčadi čija je ishrana bila zasnovana na adaptiranim mlečnim formulama obogaćenim gvožđem,
- oko 15% kod odojčadi koja su bila na prirodnoj ishrani i
- oko 20% kod odojčadi u čijoj je ishrani najzastupljenije bilo kravlje mleko (Zimmermann M, Hurrell RF. Nutritional iron deficiency. Lancet 2007;370:511-20.)
Riziku od pojave sideropenijske anemije su posebno izložena novorođenčad rođena sa malom porođajnom masom, zbog niskih zaliha gvožđa na rođenju.
Brz rast i razvoj dovode kod većine dece do nedostaka gvožđa u drugoj polovini prve godine života i u drugoj godini. Dnevne potrebe za gvožđem u ovom uzrastu su oko 1,2 mg dnevno. Imajući u vidu da se iz gastrointestinalnog trakta resorbuje 10% unetog gvožđa, razumljivo je da ovako velike potrebe, koje su blizu potrebama odraslih, ne mogu da se nadoknade ishranom koja nije obogaćena gvožđem.
Uloga gvožđa u centralnom i perifernom nervnom sistemu je opsežno ispitivana u kliničkim i eksperimentalnim studijama.
Gvožđe je od izuzetnog značaja za normalan razvoj centralnog nervnog sistema zbog uticaja na mijelinizaciju, energetski metabolizam neurona i glija ćelija i produkciju neurotransmitera.Deficit gvožđa kod male dece može biti razlog mnogobrojnih ireverzibilnih poremećaja koje je nemoguće terapijom korigovati.
Potvrđeno je da je deficit gvožđa kod dece povezan sa usporenim intelektualnim razvojem, respiratornim afektivnim krizama, ishemijskim možđanim insultom, pseudotumorom mozga i paralizom kranijalnih nerava.
Respiratorne afektivne krize se javljaju se kod oko 27% dece koja boluju od sideropenijske anemije. Benigne su po prirodi, nejasne etiologije, mada se kao mogući uzrok navodi poremećaj regulacije autonomnog nervnog sistema koji preko nerva vagusa dovodi do zastoja rada srca i posledične možđane hipoksije. Anemija se smatra faktorom koji povećava verovatnoću nastanka respiratornih afektivnih kriza, s obzirom da niske vrednosti hemoglobina doprinose nastanku hipoksije mozga.
Moždani insult u pedijatrijskoj populaciji je redak, javlja se u oko 2-3 slučaja na sto hiljada dece godišnje. Smatra se da nastaje kao posledica trombocitoze koja se javlja u slučaju blagog do umerenog deficita gvožđa.
Mehanizam nastanka pseudotumora mozga nije jasan, ali se smatra da tkivna hipoksija uzrokuje povećanu permeabilnost kapilara i edem mozga, nakon čega nastaje edem papile usled povećanog intrakranijalnog pritiska.Promena je reverzibilna nakon supstitucione terapije preparatom gvožđa.
Neurološka abnormalnost koja je takođe posledica deficita gvožđa je i obostrana paraliza VI kranijalnog nerva.
Smatra se takođe da deficit gvožđa kod male dece može biti uzrok senzorineuralnog gubitka sluha, što bi se moglo objasniti smanjenjem aktivnosti gvožđe zavisnih enzima u kohlei i promenama u funkciji stereocilija, ili nastaje kao posledica neadekvatne mijelinizacije.
IROVIT kapi su dodatak ishrani i sadrže gvožđe sulfat u dozi od 1ml- 15 mg gvožđa.
Prijatne su arome jagode i banane.
