POLICISTIČNI JAJNICI (PCOS) U PUBERTETU
Značaj policističnih jajnika – PCOS u pubertetu ogleda se u činjenici da stručna javnost smatra da su se kod većine žena simptomi počeli ispoljavati u pubertetu uz kasniji postepeni razvoj potpune kliničke slike.
Iako se većina komplikacija ispolji u kasnijem uzrastu, klinička manifestacija može nastupiti u periodu kada započinje sinteza polnih steroida u jajniku kao i stimulacija folikula.
Pubertet
Pubertet je period odrastanja tokom kog se jedinke menjaju od deteta do odrasle osobe. To su mladi ljudi uzrasta 10-19 godina života. U ovom periodu se razvijaju sekundarne polne osobine.
Kod devojčica nastupaju prva materična krvarenja i uspostavlja se menstrualni ciklus. U normalnom pubertetskom razvoju menstruacija je praćena različito dugim periodom anovulatornih materičnih krvarenja. Tokom ovog perioda dolazi do sinhronizacije hipotalamo-hipofizno-ovarijalne aktivnosti koje vode ovulaciji i redovnom menstrualnom ciklusu.
Tokom ranog puberteta, u određenom broju zdravih devojčica, kao razvojna faza, pojavljuje se prolazni hiperandrogenizam koji kasnije bude praćen ovulatornim ciklusima.
Pubertet i ovulacija
Sa druge strane, spontana ovulacija može nastati kod oko 10% žena sa PCOS. Broj ovulacija kod devojčica u pubertetu je nepoznat. Kod devojčica sa PCOS perzistira anovulacija kod većine ali ne kod svih.
Uočeno je da devojke sa prevremenom pubarhom (pubična dlakavost), koje su inače u riziku za PCOS, prve tri godine posle početka menstruacionog ciklusa imaju ovulacije sa učestalošću od oko 25%. Kasnije kod ovih devojaka ovulacije bivaju redukovane.
Sa druge strane, uočeno je i da neke devojčice sa neurednim materičnim krvarenjima i povišenim vrednostima androgena tokom sledeće tri godine razviju regularan menstrualni ciklus.
Ovi nalazi ukazuju da kod nekih devojčica, sa rizikom za PCOS, normalna ovulacija može postojati ili se može uspostaviti tokom vremena, i upravo one pripadaju grupi devojčica sa PCOS koje ovuliraju.
Policistični jajnici u pubertetu- posledice
Istraživanja sprovedena kod nas pokazala su da devojčice sa PCOS nose rizik za nepovoljan metabolički profil sa posledičnim potencijalom za razvoj subkliničke kardiovaskularne bolesti tokom života. Upravo zbog ovih činjenica, preporuka je da se dijagnoza postavi do uzrasta od 18 godina kako bi se što pre započelo lečenje i tako umanjili metabolički i kardiovaskularni rizici.
Terapijski pristup lečenju policističnih jajnika u pubertetu
Pored brojnih istraživanja, policistični jajnici kod devojčica u pubertetu nisu dovoljno ispitani. Razlog tome su fiziološke karakteristike puberteta koje mogu maskirati kliničku sliku PCOS.
Upravo zbog toga lečenje devojčica i devojaka sa policističnim jajnicima se zasniva na postavljanju adekvatne dijagnoze.
Terapijski pristup sindromu policističnih jajnika pre svega mora uzeti u obzir heterogenost PCOS fenotipova zbog čega je neophodan individualni pristup lečenju.
Lečenje PCOS kod maldih osoba podrazumeva nefarmakološke mere koje uključuju sprovođenje dijetetskih mera (regulisanje telesne težine) i režima fizičke aktivnosti. Farmakološke mere koje uključuju primenu insulinskih senzitajzera, kombinovanih hormonskih kontraceptivnih pilula i antiandrogena.
Cilj lečenja je ublažavanje ili nestanak simptoma PCOS i poboljšanje zdravlja u adultnom uzrastu.
Gyinos je dodatak ishrani koji sadrži mio inozitol i folnu kiselinu. Koristi se u terapiji policističnog ovarijalnog sindroma i sindroma insulinske rezistencije.
