SPECIFIČNOSTI PCOS KOD ADOLESCENATA
Malo je istraživanja koja su se bavila ispitivanjem učestalosti PCOS( policističnog ovarijalnog sindroma) u populaciji adolescentkinja. Prevalenca PCOS kod adolescentkinja iz južne Kalifornije iznosila je 1,14% a bila je značajno različita u grupama adolescentkinja različite telesne mase.
PCOS i telesna masa adolescentkinja
Naime,u grupi adolescentkinja sa niskom telesnom masom prevalenca PCOS bila je 0,40% slično kao u grupi normalno uhranjenih adolescentkinja u kojoj je iznosila 0,39%. Sa porastom telesne mase povećavala se i prevalenca PCOS.U grupi prekomerno uhranjenih bila 1,18%, umereno gojaznih 2,58% a u grupi ekstremno gojaznih iznosila je čak 5,6%.
U jednoj iranskoj studiji koja nije grupisala ispitanice prema telesnoj masi, prevalenca PCOS kod devojaka adolescentnog uzrasta procenjena je na 3%.
Značaj PCOS u adolescentnom uzrastu
Značaj PCOS u adolescentnom uzrastu ogleda se i u činjenici da stručna javnost smatra da su se kod većine žena sa PCOS klinički simptomi počeli ispoljavati u adolescentnom uzrastu uz kasniji postepeni razvoj potpune kliničke slike.
Iako se većina komplikacija ispolji u kasnijem uzrastu, klinička manifestacija može nastupiti u vreme gonadarhe, kada započinje sinteza polnih steroida u jajniku kao i stimulacija folikula.
Iako nemamo podatke o prevalenci PCOS kod adolescentkinja u našoj sredini, istraživanja sprovedena kod nas pokazala su da adolescentkinje sa PCOS nose rizik za nepovoljan metabolički profil (Macut i sar., 2001).Takođe, PCOS u adolescentnom periodu ima posledični potencijalom za razvoj subkliničke kardiovaskularne bolesti tokom života (Macut i sar., 2015a).
Upravo zbog ovih činjenica, preporuka je da se dijagnoza postavi do uzrasta od 18 godina kako bi se što pre započelo lečenje i tako umanjili metabolički i kardiovaskularni rizici.
Pored brojnih istraživanja koja su sprovedena kod pacijentkinja sa PCOS ipak je ovaj sindrom nedovoljno ispitan, među devojkama adolescentnog uzrasta. Razlog tome su
fiziološke karakteristike puberteta koje mogu maskirati kliničku sliku PCOS.
Sa druge strane upravo različita patogeneza, brzina razvijanja kliničke slike i oblici kliničkih manifestacija ovog sindroma značajno utiču na dijagnostičke kriterijume u adolescenciji.
Zbog mogućnosti greške u postavljnju dijagnoze PCOS kod adolescentkinja, predloženo je ograničenje dijagnostičkog postupka na devojke sa najvećom verovatnoćom da imaju razvijen poremećaj.
Postavljanje dijagnoze PCOS
Definitivna dijagnoza PCOS tokom adolescencije trebala bi se postaviti:
1. po isteku najmanje dve godine od nastupanja menarhe
2. kod devojaka koje ispunjavaju sva tri kriterijuma predložena na konsenzusu u
Rotterdamu
Veoma je važno da se hiperandrogenizam, kao povišeni nivo androgena u serumu,
definiše pomoću osetljivih testova.
Kod ispitivanih adolescentkinja kod kojih nije bio pozitivan dijagnostički ishod za postavljanje dijagnoze PCOS potrebno je dalje praćenje i kasnija ponovna evaluacija dijagnostičkog postupka.
Nacionalna udruženja pedijatrijskih subspecijalista su postigla međunarodni konsenzus oko dijagnostičkih kriterijuma za PCOS u adolescenciji.Konsenzus predstavlja na drugin ačin neobjašnjen hronični hiperandrogenizam praćen anovulacijom kod adolescentkinja.
Dijagnostički kriterijumi za PCOS u adolescentnom uzrastu:
FENOTIP 1: Na druge načine neobjašnjiva kombinacija:
1. Nepravilno materično krvarenje
a. Neuobičajeno za uzrast ili za ginekološki uzrast
b. Prisustvo simptoma tokom 1-2 godine
FENOTIP 2: Prisustvo hiperandrogenizma
a. Vrednosti testosterona iznad referentne vrednosti za odrasle
b. Umeren ili izražen hirzutizam, klinički pokazatelj hiperandrogenizma
c. Umerene ili izražene inflamirane akne vulgares, potrebno je ispitivanje hiperandrogenemije.
Terapijski pristup PCOS
Terapijski pristup sindromu policističnih jajnika pre svega mora uzeti u obzir heterogenost PCOS fenotipova zbog čega je neophodan individualni pristup lečenju.
U skladu sa promenama kliničkih karakteristika sindroma tokom života žene, potrebno je stalno prilagođavanje terapijskog pristupa. Osnovne postavke u lečenju žena sa PCOS
podrazumevaju prvo nefarmakološke mere. To uključuje sprovođenje dijetetskih mera i režima fizičke aktivnosti. Farmakološke mere koje uključuju primenu insulinskih senzitajzera, kombinovanih hormonskih kontraceptivnih pilula i antiandrogena.
Lečenje devojaka sa PCOS treba da se zasniva na adekvatnoj dijagnozi, da rezultuje ublažavanjem ili nestankom simptoma PCOS i poboljšanjem zdravlja u adultnom uzrastu.
Gyinos, mio inozitol i folna kiselina smanjuju simptome policističnih jajnika (uspostavljaju spontanu ovulatornu aktivnost) i insulinske rezistencije.
