POLICISTIČNI JAJNICI I ZATRUDNJIVANJE
Policistični jajnici i zatrudnjivanje su itekako povezani procesi. Policistični jajnici (Policistični ovarijalni sindrom – PCOS ) su najčešći endokrinološki poremećaj kod žena koji dovodi do neplodnosti odnosno anovulacije.
Ovaj sindrom kao i smanjena funkcija žutog tela predstavljaju dva osnovna endokrinološka poremećaja kod žena koja dovode do poremećaja u menstrualnom ciklusu a posledično i do neplodnosti (ili subfertilnosti- smanjene plodnosti).
Policistični jajnici i trudnoća
Nemogućnost zatrudnjivanja nastaje jer žene sa PCOS nemaju ovulacije, ili imaju mali broj ovulacija u toku jedne godine.
Mogućnost da se desi trudnoća u jednom ovulatornom ciklusu, ako je muški partner potpuno zdrav je 25%.
Znači ako žena sa PCOS om nema ovulaciju uopšte ili ima 2-3 ovulacije u toku godine, onda je veoma mala šansa da se ,prvo desi polni odnos za vreme ovulacije, i drugo, da dođe do trudnoće.
Ako se, nekim čudom ipak desi i ovulacija, i polni odnos, i trudnoća, onda je ova trudnoća pod visokim rizikom da se završi ranim pobačajem.
Rani pobačaj kod žena sa PCOS-om dešava se jer je ovaj poremeđaj praćen brojnim drugim metaboličkim poremećajima.
Najznačajniji i najopasnije je insulinska rezistencija (IR). IR obično prati i niska koncentracija D vitamina u krvi, koja je u direktnoj vezi sa povećanom incidencom ranih pobačaja.
Trudnice sa PCOS-om u u povišenom riziku i od tzv. EPH gestoza, tj.bolesti od koje pate samo trudnice, a manifestuje se otocima, povišenim krvnim pritiskom, pojavom belančevina u mokraći.
EPH gestoza je veoma opasno stanje, koje može da ugrozi život i majke i bebe.
Iz svega navedenog, žene sa PCOS-om treba prvo da dobro izregulišu svoj hormonski i metabolički status,a trudnoća treba da se prati sa mnogo više pažnje nego trudnoća potpuno zdravih i mladih trudnica.
Sindrom policističnih jajnika, odnosno hiperandrogene anovulacije se karakteriše:niskim vrednostima Folikulostimulirajućeg hormona ( FSH) povišenim vrednostima Luteinizirajućeg hormona (LH) i povišenom insulinskom rezistencijom. Rezultat je povišena aktivnost androgena(muških polnih hormona).
Simptomi policističnih jajnika
Bolest se može javiti već u pubertetu i karakteriše se :
- Poremećajem menstruacionog ciklusa odnosno
- oligomenorejom (proređeni ciklusi koji se javljaju na više od 6 nedelja) ili
- amenorejom (izostanak ciklusa u dužem vremenskom periodu)
- Prisutnim policističnim jajnicima na ultrazvuku
- Povišenim vrednostima androgena, LH i poremećenim odnosom LH/FSH
- Anovulacijom i sterilitetom
- Aknama , hirzutizmom (pojačana maljavost), masnom kožom
- Određen broj pacijentkinja ima problem sa gojaznošću
Klinička slika kod pacijentkinja može biti veoma šarenolika. Neke pacijentkinje imaju blaži oblik bolesti i osim nalaza na ultrazvuku nemaju drugih simptoma, dok kod drugih paciientkinja može biti izražena, gojaznost, hirzutizam, poremećaj menstruacionog ciklusa.
Sindrom je usko povezan s neosetljivošću na insulin, zbog čega je učestalije obolevanje od šećerne bolesti. Jajnici su obično dvostruko veći od normalnih, napete sivobele površine ispod koje se u kori nalaze cistice veličine 5 do 15 mm.
Policistični jajnici su povezani i sa ….
Žene s policističnim jajnicima trebaju se pratiti, istraživati i lečiti celi život jer je ova bolest povezana s nizom rizika: kasnija menopauza, različita krvarenja iz materice, spontani pobačaji su dva do tri puta češći, anemija, poremećaj količine masnoća u krvi, bolesti srca i krvnih sudova su 7 puta češće, rizik od obolevanja od šećerne bolesti je 16% veći, povišeni krvni pritisak se javlja kod 40% pacijentica, 2-3 puta je veći rizik za obolevanje od raka endometrijuma i jajnika, češće je potrebno odstranjenje maternice (histerektomija).
Lečenje sindroma policictičnih jajnika
Kao što je šarenolika klinička slika kod pacijentkinja tako su raznovrsni i pristupi lečenju policističnog sindroma. Postoji pet glavnih mera za lečenje pacijentkinja sa policističnim jajnicima u zavisnosti od kliničke slike:
- Smanjenje telesne težine. Smatra se da pad telesne težine kod gojaznih pacijentkinja od 5% može ponovo dovesti do ovulacijskog ciklusa i bitno pomoći lečenju neplodonosti.
- Fizička aktivnost
- Prestanak pušenja
- Farmakološki pristup
Kod lečenja lekovima postoji čitav niz preparat koji mogu da se primene u zavisnosti od simptoma koje lečimo. Lečenje neplodonosti podrazumeva primenu lekova za stimulaciju ovulacije kao i primenu lekova koji pojačavaju osetljivost na insulin kod pacijentkinja sa insulinskom rezistencijom. Kod pacijentkinja kod kojih je glavni problem neredovan menstruacioni ciklus koriste se hormonski preparati na bazi Progestagena kao i oralne kontaceptivne pilule. - Hiruško lečenje (resekcija jajnika i elektrokauterizacija jajnika ili drilling)
je danas dosta potisnuto usled primene stimulatora ovulacije.
Gyinos je kombinacija mio inozitola i folne kiseline koja se na osnovu brojnih kliničkih studija primenjuje u smanjenju simptoma policističnih jajnika i insulinske rezistencije.
